عدسی های فتوکرومیک از آن دسته عدسی هایی هستند که بسیاری از افراد از آن ها به دلیل عملکرد هوشمند و خودکار استفاده می کنند. این عدسی ها با توجه به میزان نور محیط تیره یا روشن می شوند و همین ویژگی باعث می شود کاربر در طول روز نیازی به حمل دو عینک نداشته باشد. با این حال بسیاری از افراد زمانی که پشت فرمان قرار می گیرند، متوجه می شوند که عدسی آن ها مانند بیرون خودرو تیره نمی شود و همین موضوع باعث ایجاد سردرگمی یا حتی نارضایتی می شود. برای همین لازم است بدانیم چرا این اتفاق می افتد و آیا اصلا عدسی فتوکرومیک برای استفاده در خودرو مناسب است یا خیر. همچنین توصیه هایی برای رانندگانی که قصد دارند از این عدسی ها برای عینک خود بهره بگیرند، ارائه می دهیم.
عدسی فتوکرومیک چگونه عمل می کند؟
در میان انواع عدسی ها عدسی های فتوکرومیک در ساختار خود مولکول هایی دارند که به نور حساس هستند. زمانی که این مولکول ها در برابر اشعه ماوراء بنفش قرار می گیرند، ساختارشان تغییر می کند و حالت جدید آن ها باعث جذب بیشتر نور و در نتیجه تیره شدن عدسی می شود. هرچه مقدار این اشعه بیشتر باشد، عدسی تیره تر می شود. وقتی فرد وارد محیطی کم نور یا فضای بسته می شود، میزان اشعه کاهش می یابد و مولکول ها دوباره به حالت اولیه برمی گردند و عدسی شفاف می شود. عملکرد این مولکول ها وابسته به شدت نور UV و دمای محیط است؛ بنابراین این عدسی ها همیشه یک میزان ثابت و مشخص تیره نمی شوند، بلکه به مقدار نوری که دریافت می کنند، واکنش نشان می دهند.
تاثیر دما و نور بر عملکرد عدسی فتوکرومیک
هرچند میزان اشعه UV مهم ترین عامل در فعال شدن این عدسی هاست، دما نیز در تغییر آن ها نقش قابل توجهی دارد. در محیط های سرد، معمولا عدسی ها تیره تر می شوند؛ زیرا واکنش مولکول ها کند تر به حالت اولیه بر می گردد. برعکس در محیط های گرم، عدسی ها معمولا کمتر تیره می شوند و سریع تر به حالت شفاف باز می گردند. این موضوع باعث می شود افرادی که در مناطق گرم زندگی می کنند یا در تابستان از این عدسی ها استفاده می کنند، تیره شدن عدسی را کمتر مشاهده کنند. همچنین زاویه تابش نور نیز اهمیت دارد؛ زیرا برای فعال شدن عدسی، نور باید به آن برسد.
آیا عدسی فتوکرومیک داخل ماشین کار می کند؟
بسیاری از کاربران تصور می کنند که عدسی فتوکرومیک در خودرو هم مانند فضای بیرون به دلیل وجود نور زیاد، تیره می شود. اما واقعیت این است که در خودرو این عدسی ها معمولا عملکرد کاملی ندارند. علت این مشکل این است که شیشه جلو بیشتر خودرو ها برای محافظت از چشم و پوست انسان، مقدار زیادی از اشعه UV را فیلتر می کنند. از آن جا که عدسی فتوکرومیک دقیقا برای دریافت اشعه UV طراحی شده است و بدون آن فعال نمی شود، وقتی کاربر داخل خودرو قرار می گیرد، نور زیادی به عدسی می رسد اما اشعه UV کافی ندارد. در نتیجه عدسی تیره نمی شود یا فقط کمی تغییر رنگ می دهد. این موضوع موجب می شود که افراد تصور کنند عدسی شان خراب شده، در حالی که عملکرد طبیعی آن همین است.
چرا افراد دچار این اشتباه می شوند؟
در نگاه اول، این تصور منطقی است که به این دلیل که نور زیادی به داخل خودرو می تابد، بنابراین شرایط برای تیره شدن عدسی باید مناسب باشد. اما مشکل اینجاست که تیره شدن عدسی فتوکرومیک فقط به روشنایی وابسته نیست، بلکه به اشعه UV وابسته است. نور داخل خودرو هرچقدر هم زیاد باشد، تا زمانی که شیشه خودرو جلوی UV را می گیرد، عدسی نمی تواند واکنش نشان دهد. آگاه نبودن از این موضوع باعث می شود کاربر انتظار اشتباهی از عدسی داشته باشد و تصور کند عملکرد آن دچار اختلال شده است.
آیا عدسی فتوکرومیک تحت هیچ شرایطی در داخل خودرو تیره نمی شود؟
تیره نشدن عدسی داخل خودرو یک قانون مطلق نیست و در بعضی موقعیت ها ممکن است عدسی کمی تیره شود. اگر نور خورشید از زاویه ای وارد شود که مستقیما به چشمان کاربر برسد، مانند تابش از پنجره کناری یا زمانی که پنجره کمی باز باشد، مقدار کمی اشعه UV به عدسی می رسد. این مقدار ممکن است برای ایجاد کمی تیرگی کافی باشد. علاوه بر این برخی شرکت ها نسل جدیدی از عدسی های فتوکرومیک تولید کرده اند که علاوه بر UV، به شدت نور مرئی هم واکنش نشان می دهند. این عدسی های عینک برای رانندگی بهینه شده اند و داخل خودرو نیز تا حدی تیره می شوند؛ هرچند نه به اندازه فضای بیرون. در ادامه برای بررسی دقیق تر عدسی هایی را معرفی می کنیم که مخصوص رانندگی طراحی و تولید می شوند.
معرفی عدسی های مخصوص رانندگی
با توجه به محدودیت عدسی های معمولی فتوکرومیک، بعضی برند ها اقدام به تولید عدسی هایی کرده اند که مخصوص رانندگی طراحی شده اند. این عدسی ها علاوه بر اینکه به نور UV واکنش نشان می دهند، به نور مرئی نیز حساس هستند. به همین دلیل حتی در شرایطی که UV فیلتر شده باشد، می توانند تا حدی تیره شوند و از خیرگی چشم جلوگیری کنند. این عدسی ها معمولا شفافیت مناسبی در شب دارند و در روز مقداری تیرگی ایجاد می کنند تا دید راننده بهتر شود. با این حال تیره شدن آن ها هرگز برابر با عملکرد یک عینک آفتابی کامل نیست.
بزرگ ترین اشتباه افراد در مورد عدسی فتوکرومیک
اشتباه رایج افراد این است که فکر می کنند عدسی فتوکرومیک برای رانندگی کاملا مناسب است و همان عملکردی که در فضای بیرون دارد، پشت فرمان نیز از خود نشان می دهد. این تصور باعث می شود کاربر بدون داشتن عینک آفتابی در روز های بسیار آفتابی رانندگی کند و با مشکل خیره شدن چشم مواجه گردد. اشتباه دیگر این است که افراد بدون آگاهی از نوع عدسی، مدل معمولی را خریداری می کنند؛ اما انتظار عملکردی دارند که فقط در مدل های مخصوص رانندگی وجود دارد. این آگاه نبودن باعث نارضایتی و سوء برداشت از عملکرد واقعی عدسی می شود.
توصیه های مهم برای رانندگان
افرادی که زمان زیادی را پشت فرمان می گذرانند، بهتر است هنگام خرید عدسی به نوع و کاربرد آن توجه کنند. اگر هدف اصلی استفاده در خودرو است، بهتر است از عدسی هایی که به نور مرئی واکنش نشان می دهند، استفاده شود. همچنین بهتر است همیشه یک عینک آفتابی استاندارد در خودرو همراه داشته باشند تا در شرایطی که نور شدید است، بتوانند از آن استفاده کنند. در نظر گرفتن دما، شرایط آب و هوا و مسیر های رانندگی نیز به انتخاب درست کمک می کند.
یکی دیگر از نکات مهم برای رانندگان این است که هنگام خرید عدسی فتوکرومیک، به رنگ نهایی تیرگی آن توجه کنند. بعضی عدسی ها در حالت تیره، رنگ هایی مانند قهوه ای، خاکستری یا سبز دارند و هر کدام میزان متفاوتی از وضوح، کنتراست و کاهش خیرگی را ایجاد می کنند. برای مثال رنگ قهوه ای کنتراست بیشتری ایجاد می کند و برای رانندگی در روز های ابری یا شرایطی که به تشخیص بهتر جزئیات جاده نیاز است، مناسب تر خواهد بود. در مقابل رنگ خاکستری نور را به طور یکنواخت کاهش می دهد و برای رانندگی در روز های آفتابی گزینه ای طبیعی محسوب می شود. انتخاب رنگ مناسب ممکن است کیفیت دید پشت فرمان را افزایش دهد و رانندگی را ایمن تر و راحت تر می کند.
جمع بندی
عدسی فتوکرومیک یکی از بهترین انتخاب ها برای استفاده روزمره است و مزایای زیادی مانند محافظت از چشم ها در برابر UV، کاهش خستگی چشم و سهولت در استفاده دارد. با این حال عملکرد این عدسی ها کاملا وابسته به نور UV است و به همین دلیل داخل خودرو که این اشعه توسط شیشه جلو فیلتر می شود، عملکرد کاملی از خود نشان نمی دهد. بزرگ ترین اشتباه افراد این است که تصور می کنند عدسی داخل خودرو نیز مانند بیرون تیره می شود. آگاهی از این موضوع باعث انتخاب صحیح تر و استفاده بهتر از این عدسی ها می شود. اگر رانندگی بخش مهمی از فعالیت روزانه شماست، توصیه می شود از عدسی های مخصوص رانندگی یا عینک آفتابی استاندارد استفاده کنید تا دید بهتر و ایمن تری داشته باشید. در این نوشته سعی کردیم نکات مهم و مرتبط در این زمینه را ذکر کنیم تا به یکی از بزرگ ترین اشتباهات افراد درمورد این نوع از عدسی های کارآمد، پاسخ داده باشیم.
