آستیگماتیسم چشمی: تشخیص و روش‌های پیشرفته بررسی آن
آستیگماتیسم یکی از شایع‌ترین مشکلات بینایی است که بر اثر تغییرات شکل قرنیه یا لنز چشم رخ می‌دهد. این مشکل بینایی می‌تواند منجر به تاری دید در فواصل مختلف شود. آستیگمات چشمی معمولاً به دلیل ناهنجاری‌های انکساری در چشم ایجاد می‌شود و با استفاده از چندین روش مختلف، قابل تشخیص و درمان است. در این مقاله، به بررسی دقیق روش‌های تشخیص آستیگمات چشمی پرداخته و راه‌های مدرن و سنتی این ارزیابی‌ها را به طور تخصصی تحلیل خواهیم کرد. جهت خرید عینک مردانه طبی و خرید عینک زنانه طبی جذاب وارد لینک شوید.
بخش اول: آستیگماتیسم چیست؟
تعریف آستیگماتیسم:
آستیگماتیسم حالتی است که در آن سطح قرنیه یا لنز چشم به جای اینکه به صورت یکنواخت و کروی باشد، به شکل بیضی یا نامنظم است. این ناهنجاری باعث می‌شود که نور به درستی بر روی شبکیه تمرکز نکند و تصاویر تار یا دوگانه دیده شوند. این مشکل می‌تواند همراه با دیگر عیوب انکساری مانند نزدیک‌بینی یا دوربینی باشد.
علل اصلی آستیگماتیسم:
- عدم تقارن در شکل قرنیه: در اکثر موارد، آستیگماتیسم ناشی از انحنای نامتقارن قرنیه است. به جای یک سطح کاملاً گرد، قرنیه به صورت بیضی‌شکل است که منجر به تغییر مسیر نور می‌شود.
- مشکلات لنز داخلی: برخی از انواع آستیگماتیسم به دلیل عدم تقارن در لنز داخلی چشم رخ می‌دهد.
- ژنتیک: آستیگماتیسم می‌تواند ارثی باشد و در دوران کودکی شروع شود. بسیاری از افراد از بدو تولد دارای درجاتی از آستیگماتیسم هستند.
بخش دوم: علائم آستیگماتیسم
تاری دید: یکی از اصلی‌ترین علائم آستیگمات چشمی، تاری دید است که می‌تواند در فواصل دور و نزدیک رخ دهد.
خستگی چشم: افرادی که آستیگماتیسم دارند ممکن است بعد از انجام فعالیت‌های بصری مانند مطالعه یا استفاده از کامپیوتر، دچار خستگی چشم شوند.
سردرد: به دلیل فشار بیش از حد بر چشم‌ها برای بهبود دید، سردرد‌های مکرر ممکن است یکی از علائم آستیگماتیسم باشد.
مشکل در دید شبانه: افرادی که آستیگماتیسم دارند، ممکن است در شب و به خصوص هنگام رانندگی دچار مشکل شوند. نورهای اطراف ماشین‌ها می‌توانند تار یا دوگانه دیده شوند.
بخش سوم: روش‌های تشخیص آستیگماتیسم
1. معاینه بینایی (Visual Acuity Test)
یکی از اولین و ساده‌ترین روش‌های تشخیص آستیگمات چشمی، آزمون بینایی است. در این آزمایش، بیمار باید از یک چارت بینایی که شامل حروف یا اعداد با اندازه‌های مختلف است، برای تعیین وضوح دید استفاده کند. در این تست، بیمار از فاصله‌ای استاندارد (معمولاً 6 متر) به چارت نگاه می‌کند و باید حروف یا اعداد را بخواند.
- روش انجام: بیمار یک چشم خود را می‌پوشاند و با چشم دیگر به چارت نگاه می‌کند. سپس این فرآیند برای چشم دیگر نیز تکرار می‌شود.
- نتیجه: در صورتی که دید بیمار با هر دو چشم تار باشد و ناتوانی در تشخیص حروف یا اعداد کوچک وجود داشته باشد، احتمال وجود آستیگماتیسم مطرح می‌شود.
2. کراتومتری (Keratometry)
کراتومتری یکی از روش‌های دقیق برای اندازه‌گیری انحنای قرنیه است. این تست، میزان ناهنجاری‌های موجود در سطح قرنیه را ارزیابی می‌کند و از آنجایی که قرنیه در آستیگماتیسم به جای حالت کروی، به شکل بیضی است، این تست می‌تواند میزان آستیگمات چشمی را دقیقاً تعیین کند.
- روش انجام: پزشک با استفاده از یک دستگاه به نام کراتومتر، میزان انحنای سطح قرنیه را اندازه‌گیری می‌کند. این دستگاه پرتو نوری را به سطح قرنیه می‌تاباند و میزان انعکاس نور را اندازه‌گیری می‌کند.
- نتیجه: با توجه به نتایج این تست، می‌توان انحرافات انکساری را محاسبه و تعیین کرد که آیا آستیگماتیسم وجود دارد یا خیر.
3. توپوگرافی قرنیه (Corneal Topography)
توپوگرافی قرنیه یکی از پیشرفته‌ترین روش‌های تشخیصی است که تصویر سه‌بعدی از سطح قرنیه چشم ارائه می‌دهد. این روش به‌ویژه برای ارزیابی دقیق‌تر میزان و شدت آستیگماتیسم و نیز بررسی تغییرات جزئی در شکل قرنیه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- روش انجام: در این تست، دستگاهی به نام توپوگرافیست از چشم عکس می‌گیرد و نقشه‌ای دقیق از سطح قرنیه ایجاد می‌کند. نقشه قرنیه نشان‌دهنده هرگونه انحنای غیرعادی یا تغییرات شکل قرنیه است.
- نتیجه: با این روش می‌توان جزئیات بیشتری در مورد ناهنجاری‌های سطح قرنیه به دست آورد و میزان دقیق آستیگماتیسم را مشخص کرد.
4. رفراکشن (Refraction Test)
تست رفراکشن یکی از تست‌های استاندارد برای ارزیابی مشکلات انکساری چشم است. این آزمایش شامل استفاده از لنزهای مختلف است تا بهترین لنز برای اصلاح دید بیمار تعیین شود. این آزمایش می‌تواند نوع و میزان آستیگماتیسم را نیز مشخص کند.
- روش انجام: بیمار از طریق دستگاه فوراپتر، به یک چارت بینایی نگاه می‌کند و پزشک لنزهای مختلفی را جلوی چشم او قرار می‌دهد. بیمار باید اعلام کند که کدام لنز بهترین وضوح را ایجاد می‌کند.
- نتیجه: این تست به پزشک کمک می‌کند تا بهترین لنز برای اصلاح آستیگماتیسم بیمار را تجویز کند.
5. آتو-رفرکتومتر (Autorefractor Test)
آتو-رفرکتومتر یک دستگاه اتوماتیک است که با استفاده از پرتوهای نوری و بازتاب آن‌ها از چشم، خطاهای انکساری را اندازه‌گیری می‌کند. این تست می‌تواند میزان آستیگماتیسم و دیگر مشکلات انکساری مانند نزدیک‌بینی و دوربینی را به صورت دقیق تشخیص دهد.
- روش انجام: بیمار در مقابل دستگاه قرار می‌گیرد و به نور یا تصویر داخل دستگاه نگاه می‌کند. دستگاه به طور خودکار پرتوهای نوری را به داخل چشم می‌فرستد و نحوه بازتاب آن‌ها را اندازه‌گیری می‌کند.
- نتیجه: با استفاده از داده‌های این دستگاه، پزشک می‌تواند میزان دقیق خطاهای انکساری را محاسبه کند.
6. رتینوسکوپی (Retinoscopy)
رتینوسکوپی یکی از روش‌های سنتی اما بسیار مفید در تشخیص آستیگمات چشم است. در این روش، پزشک با تاباندن نور به داخل چشم و مشاهده بازتاب آن، وضعیت انکساری چشم را بررسی می‌کند.
- روش انجام: پزشک از یک ابزار به نام رتینوسکوپ استفاده می‌کند و نور را به داخل چشم بیمار می‌تاباند. سپس نحوه بازتاب نور از شبکیه را بررسی می‌کند تا میزان خطای انکساری چشم را تشخیص دهد.
- نتیجه: این روش به‌خصوص برای کودکان و بیمارانی که قادر به همکاری کامل نیستند، مفید است.
بخش چهارم: درمان آستیگماتیسم
بعد از تشخیص آستیگماتیسم، روش‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد که عبارتند از:
1. عینک و لنزهای تماسی
رایج‌ترین روش درمان آستیگمات چشمی، استفاده از عینک طبی یا لنزهای تماسی ویژه است. این وسایل اصلاحی می‌توانند نور را به‌گونه‌ای تغییر دهند که به درستی بر روی شبکیه متمرکز شود و دید واضح‌تری ارائه دهند.
2. لنزهای تماسی توریک
این نوع لنزها مخصوص افرادی که آستیگماتیسم دارند طراحی شده است. لنزهای تماسی توریک به شکل خاصی ساخته می‌شوند که به تصحیح ناهنجاری‌های انکساری ناشی از آستیگماتیسم کمک می‌کنند.
3. جراحی لیزیک (LASIK)
در موارد شدیدتر آستیگماتیسم، جراحی لیزیک ممکن است توصیه شود. این جراحی با تغییر شکل قرنیه به اصلاح دید کمک می‌کند و می‌تواند دید طبیعی را بهبود بخشد.
نتیجه‌گیری
آستیگماتیسم یک مشکل شایع بینایی است که به دلیل ناهنجاری‌های انکساری چشم ایجاد می‌شود و می‌تواند باعث تاری دید و دیگر مشکلات بصری شود. تشخیص دقیق این مشکل با استفاده از روش‌های تخصصی چشم‌پزشکی انجام می‌شود.
تشخیص آستیگمات چشمی | بهترین راه ها و هر آنچه که باید بدانید
