در دنیای امروز که بخش عمده ای از فعالیت های روزمره ما با نمایشگرهای دیجیتال گره خورده است، محافظت از چشم ها در برابر نور آبی بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است. دو واژه پرکاربرد در این حوزه، عدسی بلوکات (Bluecut) و عدسی بلوکنترل (BlueControl) هستند که اغلب باعث سردرگمی کاربران در انتخاب می شوند. در این مقاله قصد داریم به تفاوت عینک بلوکات با بلوکنترل به صورت دقیق، علمی و کاربردی بپردازیم تا به شما در انتخاب مناسب ترین گزینه کمک کنیم.
عینک بلوکات چیست؟
عدسی های بلوکات از نوعی پوشش فیزیکی بهره می برند که وظیفه آن قطع کردن کامل طیف نور آبی است. این عدسی ها در فروشگاه تخصصی عینک وحدت نیز عرضه می شوند و گزینه ای در دسترس برای محافظت ابتدایی در برابر نور آبی هستند. این عدسی ها معمولاً به دلیل ماهیت پوشش، بازتاب رنگ آبی یا ته رنگ زرد ملایمی دارند.
عملکرد آن ها بر پایه انعکاس یا جذب نور آبی با طول موج پایین تر از ۴۲۰ نانومتر تنظیم شده و معمولاً حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از این طیف را فیلتر می کنند. این به آن معناست که تنها بخشی از نور مضر مانیتور فیلتر می شود و نه تمام آن، مشابه عملکرد برخی از فیلترهایی که در تولید عینک آفتابی اصل برای فضای باز نیز استفاده می شوند، با این تفاوت که کاربرد بلوکات محدود به نور آبی مانیتورهاست.
اگرچه در تست های عمومی با چراغ قوه های نور آبی، این عدسی ها عملکرد خوبی از خود نشان می دهند و جلوی عبور نور را می گیرند، اما این آزمون ها بیشتر جنبه تبلیغاتی دارند و از نظر علمی قابل اعتماد نیستند. زیرا آنچه اهمیت دارد، کاهش شدت نور مضر است نه حذف کامل آن. در واقع چشم انسان به بخشی از نور آبی نیاز دارد و حذف کل این طیف در بلندمدت ممکن است برای سلامت چشم مضر باشد.
استفاده بلندمدت از عدسی های بلوکات می تواند منجر به تغییر در ادراک رنگ، خستگی بیشتر چشم و حتی اختلال در ریتم شبانه روزی (circadian rhythm) شود. با این حال، در محیط های بیرونی که تابش مستقیم خورشید وجود دارد، فیلتر کردن طیف آبی خورشید توسط بلوکات ممکن است مفیدتر باشد.
عینک بلوکنترل چیست؟
بلوکنترل فناوری پیشرفته تری است که از چندین لایه پوشش دیجیتالی بهره می برد. برخلاف بلوکات که هدف آن حذف کامل نور آبی است، بلوکنترل وظیفه کاهش دادن آن رادارد و شدت نور مضر را در طول موج های خاص (بین ۴۲۰ تا ۴۶۰ نانومتر) به صورت هدفمند کاهش می دهد. این طیف همان بخشی از نور آبی است که بیشترین آسیب را به شبکیه وارد می کند.
عدسی های بلوکنترل با طراحی چندلایه، بدون تغییر رنگ تصویر یا ایجاد بازتاب، نور آبی را کنترل می کنند. به همین دلیل در تست چراغ قوه، ممکن است نور آبی همچنان عبور کند اما شدت آن کمتر شده است، که عملکرد صحیح و علمی تری نسبت به فیلترهای کامل است.
برندهایی مانند Hoya (عدسی بلوکنترل) و Zeiss (عدسی BlueGuard) از پیشگامان این فناوری هستند. این عدسی ها در فروشگاه عینک وحدت نیز در دسترس علاقه مندان قرار دارند و به ویژه برای استفاده حرفه ای و طولانی مدت انتخابی مطمئن به شمار می آیند. این عدسی ها مخصوص کاربران حرفه ای طراحی شده اند: برنامه نویسان، طراحان گرافیک، گیمرها و افرادی که ساعات طولانی با نمایشگرها سروکار دارند.
تفاوت های فنی بین بلوکات و بلوکنترل
برای درک دقیق تر تفاوت بین این دو نوع عدسی، باید نگاهی به جنبه های فنی آن ها بیندازیم. بلوکات و بلوکنترل نه تنها از نظر ظاهر و قیمت بلکه در ساختار پوشش، عملکرد فیلتر نور آبی، و تجربه کاربری با یکدیگر تفاوت دارند. جدول زیر، مقایسه ای خلاصه اما تخصصی از ویژگی های کلیدی آن ها ارائه می دهد:
ویژگی |
بلوکات (Bluecut) | بلوکنترل (BlueControl) |
نوع پوشش |
پوشش فیزیکی سطح عدسی |
پوشش چندلایه و دیجیتالی هوشمند |
ظاهر عدسی |
کمی زرد یا بازتاب آبی قابل مشاهده |
کاملاً شفاف، بدون انعکاس رنگی محسوس |
فیلتر نور آبی |
حدود 20–30٪ نور آبی را کاهش می دهد |
تا 35–40٪ فیلتر بهینه نور آبی |
خستگی چشم |
کاهش متوسط در استفاده طولانی |
کاهش قابل توجه در استفاده دیجیتال طولانی |
قیمت | اقتصادی تر |
معمولاً گران تر اما با عملکرد بهتر |
فرق عینک بلوکات و بلوکنترل در مزایا و معایب
درک تفاوت تکنولوژی های عدسی زمانی کامل می شود که مزایا و معایب آن ها به صورت عملی بررسی شود. انتخاب بین بلوکات و بلوکنترل فقط یک مقایسه فنی نیست؛ بلکه تصمیمی است که می تواند مستقیماً بر کیفیت بینایی روزانه، راحتی چشمان شما در مقابل نور صفحه نمایش ها، و حتی ظاهر و استایل عینک تأثیر بگذارد. اگر شناخت دقیقی از ویژگی ها و محدودیت های هر نوع عدسی نداشته باشید، ممکن است گزینه ای انتخاب کنید که با نیاز واقعی شما مطابقت نداشته باشد. در ادامه، مزایا و معایب هرکدام را بررسی می کنیم تا تصمیم گیری برایتان آسان تر شود.
در انتخاب بین عدسی بلوکات و بلوکنترل، بررسی دقیق مزایا و معایب هرکدام نقش تعیین کننده ای دارد. تفاوت این دو صرفاً در قیمت یا ظاهر نیست، بلکه ساختار پوشش، اثربخشی در کاهش خستگی چشم، نوع استفاده روزمره و تطابق با شرایط کاری و محیطی نیز اهمیت دارد. در ادامه به صورت تخصصی مزایا و محدودیت های هر دو مدل را بررسی می کنیم:
مزایای عینک بلوکات:
- قیمت اقتصادی: گزینه ای مقرون به صرفه برای کسانی که به دنبال محافظت پایه از چشم هستند.
- دسترسی آسان: قابل تهیه از فروشگاه های عینک فروشی عمومی با برندهای متعدد داخلی
معایب عینک بلوکات:
- بازتاب رنگی یا ته رنگ زرد: در نور مصنوعی ممکن است جلوه طبیعی رنگ ها را تغییر دهد.
- پوشش ساده تک لایه: باعث کاهش دوام در برابر خط وخش یا بخار می شود
- کارایی محدود در استفاده طولانی مدت: برای افرادی که روزانه چندین ساعت با مانیتور کار می کنند، مناسب نیست.
- قطع کامل نور آبی: چشم ما به بخشی از نور آبی نیازمند است.
مزایای عینک بلوکنترل:
- عدسی شفاف و بی رنگ: دید واقعی و بدون تغییر رنگ تصاویر برای کارهای گرافیکی یا اداری دقیق
- فناوری چندلایه پیشرفته: فیلتر مؤثرتر نور آبی با جذب یا انعکاس طیف های مضر به صورت هدفمند.
- ایده آل برای کاربران حرفه ای: مناسب برنامه نویسان، گیمرها، تدوین گران و کاربران حرفه ای فضای دیجیتال
معایب عینک بلوکنترل:
- هزینه بالاتر: مخصوصاً در برندهای معتبری چون Hoya، Zeiss یا Tokai
- نیاز به سفارش از مراکز معتبر: برخی مدل ها در فروشگاه های عمومی یافت نمی شوند و نیاز به تهیه از نمایندگی رسمی دارند.
عینک بلوکات بهتره یا بلوکنترل؛ کدام را انتخاب کنیم؟
انتخاب بین عدسی بلوکات و بلوکنترل، مانند انتخاب بین دو سبک متفاوت از محافظت چشمی است. اگر جزو افرادی هستید که روزانه ساعت های زیادی را پشت مانیتور، موبایل یا تبلت می گذرانید و چشمانتان به نور آبی حساس شده، بهتر است به سراغ عدسی های پیشرفته تر بلوکنترل بروید. این عدسی ها ضمن شفافیت بیشتر، راحتی دید و محافظت مؤثرتری در استفاده مداوم دارند. همچنین بخش مفید نور آبی را نگه به چشم میرسانند.
از سوی دیگر، اگر استفاده شما محدودتر است، مثلاً برای کارهای اداری معمول، چک کردن پیام ها یا استفاده کوتاه مدت از نمایشگر، عدسی های بلوکات انتخاب اقتصادی تری هستند. البته در چنین شرایطی برخی افراد استفاده از سایت رسمی عینک پرادا را نیز ترجیح می دهند تا گزینه های محافظ چشمی یا آفتابی مورد نظرشان را از برندهای معتبر بررسی و انتخاب کنند. نکته مهم این است که هر دو گزینه به نوعی محافظ چشم اند، اما بسته به نیاز، سبک زندگی و بودجه شما، انتخاب هوشمندانه می تواند تفاوت چشمگیری در کیفیت زندگی روزمره تان ایجاد کند.
نتیجه گیری
عدسی بلوکات و بلوکنترل هر دو با هدف محافظت از چشم در برابر نور آبی توسعه یافته اند، اما تفاوت آن ها در نحوه فیلتر و کنترل این نور بسیار حائز اهمیت است. بلوکات نور آبی را به صورت کامل فیلتر می کند، در حالی که بلوکنترل با فناوری پیشرفته، شدت بخش مضر را کاهش می دهد. انتخاب نهایی باید بر پایه سبک زندگی، نوع استفاده و مشاوره با اپتومتریست انجام شود. برای کاربرد حرفه ای و روزانه، بلوکنترل و عدسی های بلوگارد برند Zeiss انتخاب هایی دقیق تر و ایمن تر به شمار می آیند.
جالب است بدانید بسیاری از کاربرانی که به دنبال خرید عینک آفتابی مردانه اصل یا عینک آفتابی اصل زنانه هستند نیز به این نکته توجه دارند که محافظت از چشم فقط محدود به نور خورشید نیست، بلکه نور نمایشگرها نیز نیازمند فیلتر حرفه ای است. انتخاب صحیح عدسی می تواند نقش مکملی برای این محافظت روزانه ایفا کند.